Antivirus proqramı, kompüter sistemlərini və digər rəqəmsal cihazları zərərli proqram təminatlarından (malware) qorumaq üçün hazırlanmış xüsusi proqram təminatıdır. Bu proqramların əsas məqsədi sistemə daxil ola biləcək viruslar, trojanlar, spyware-lər, ransomware-lər, worms (soxulcanlar) və digər zərərli kodların qarşısını almaq, onların fəaliyyətini bloklamaq və tamamilə silməkdir.

Antivirus proqramları, həm fərdi istifadəçilər, həm də müəssisələr üçün kibertəhlükəsizlik baxımından kritik əhəmiyyət daşıyır. Onlar yalnız kompüterləri deyil, həm də mobil cihazlar, serverlər və bulud əsaslı sistemlər üçün qoruma təmin edə bilirlər.

Antivirus proqramlarının əsas funksiyaları

✅ Zərərli proqramların aşkar edilməsi:

Antivirus proqramı faylları, proqramları, RAM-da işləyən prosesləri və şəbəkə fəaliyyətlərini analiz edərək təhlükəli davranış və ya kod nümunələrini aşkar edir.

✅ Real vaxt rejimində qoruma (Real-time Protection):

İstifadəçi internetə daxil olarkən, fayl endirərkən, USB cihaz qoşarkən və ya proqram işə salarkən sistem dərhal yoxlanılır və risklər dərhal aşkarlanır.

✅ Karantin funksiyası:

Təhlükəli və ya şübhəli fayllar sistemin əsas hissəsindən təcrid olunur və karantin zonasına köçürülür. Bu, onların sistemə zərər verməsinin qarşısını alır və istifadəçiyə qərar vermək imkanı verir.

✅ Əl ilə və avtomatik skan etmə (Manual & Scheduled Scanning):

İstifadəçi istədiyi vaxt sistemin istənilən hissəsini skan edə bilər və ya antivirus proqramı müəyyən aralıqlarla avtomatik yoxlama apara bilər.

✅ Məlumat bazasının yenilənməsi (Updates):

Yeni yaranan təhlükələrə qarşı antivirus proqramları tez-tez yenilənməlidir. Müntəzəm update-lər sayəsində proqram daim yenilənmiş təhdid bazasına sahib olur və daha güclü qoruma təmin edir.

✅ İstifadəçi xəbərdarlıqları və hesabatlar:

Sistem skanları və təhlükə aşkarlandıqda, istifadəçiyə xəbərdarlıqlar və ətraflı hesabatlar təqdim olunur ki, nəzarəti əldən verməsin.

Nəyə görə antivirus proqramı vacibdir?

• Kibertəhlükələrə qarşı ilkin müdafiə xəttidir: Antivirus proqramı sistemə daxil olan ilk təhlükəni tanıyaraq onu dayandırır.
• Şəxsi və maliyyə məlumatlarının qorunması: Bank hesabları, parollar və digər həssas məlumatların oğurlanmasının qarşısını alır.
• Sistem performansının qorunması: Viruslar sistemi yavaşlata və ya pozula bilər. Antivirus bunun qarşısını alır.
• Məlumat itkisinə qarşı müdafiə: Zərərli proqramlar faylları silə, şifrələyə və ya oğurlaya bilər.
• Şəbəkə təhlükəsizliyinin təminatı: Antiviruslar şəbəkə üzərindən gələn təhdidlərə qarşı da qoruma təklif edir.

Məşhur antivirus proqramlarına nümunələr:

• Kaspersky – Güclü real-time qoruma və dərin analiz funksiyaları ilə tanınır.

• Avast – İstifadəçi dostu interfeysi və pulsuz versiyası ilə populyardır.

• Bitdefender – Süni intellekt əsaslı təhlil sistemlərinə malikdir.

• Norton – Uzaqdan idarəetmə və ailə qoruma xüsusiyyətləri ilə seçilir.

• ESET NOD32 – Resurs az işlədən yüngül antiviruslardan biridir.

• Windows Defender – Windows 10 və 11-də daxili olaraq mövcud olan və son illərdə yüksək nəticələr göstərən antivirus proqramıdır.